این هفته حضور و سخنرانی روسای جمهوری و مقامات بلندپایه کشورهای مختلف در مجمع عمومی سازمان ملل مورد توجه رسانه‌های جهان خواهد بود و در این میان به احتمال زیاد سخنان دونالد ترامپ بسیار جنجال‌آفرین است. ترامپ تلاش خواهد کرد از فرصت استفاده کرده و ایران را محکوم کند، اما هم پیمان‌های آمریکا به او خواهند گفت، مشکل اصلی خود اوست.
این احتمال کامل وجود دارد که تعداد زیادی از هم پیمان‌های آمریکا، سیاست‌های ترامپ در ماه‌های اخیر را یک تهدید برای جهان توصیف کنند و اگر چنین شود نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل که هدف آن افزایش همگرایی بین رهبران جهان است به نشستی پرحاشیه و جنجالی تبدیل خواهد شد. ایلان برمن، معاون رئیس شورای سیاست خارجی آمریکا می‌گوید: «تصور نمی‌کنم گفت‌وگوهای دلپذیری در نشست امسال سازمان ملل صورت گیرد. این نشست بزرگ‌ترین پلت‌فرمی است که ترامپ تا کنون در اختیار داشته تا اعلام کند سیاست آمریکا در قبال ایران غیر قابل مذاکره است و هر کشوری که از آن پیروی نکند مجازات خواهد شد. اما مخالفان سیاست‌های ترامپ از جمله هم پیمانان آمریکا نیز از این فرصت استفاده می‌کنند تا موضع خود را اعلام کرده و علیه آنچه ترامپ انجام داده همگرایی به وجود آورند.»
سخنان ترامپ علیه ایران در مجمع عمومی سازمان ملل ریسک‌های سیاسی و فواید بالقوه خواهد داشت. سخنرانی او سبب رضایت جمهوری‌خواهان، رژیم اسرائیل و چند کشور عربی هم‌پیمان آمریکا در منطقه خاورمیانه خواهد شد، اما واکنش گسترده‌تر را مخالفان استراتژیک آمریکا در قبال ایران نشان خواهد داد؛ اینکه ترامپ تا چه حد در صحنه جهانی منزوی است، به ویژه پس از خروج یکجانبه از پیمان هسته‌ای ایران.
کاخ سفید نگران آن است که ترامپ در موضع‌گیری‌هایش علیه ایران در شورای امنیت تنها بماند و کشورهای دیگر به ویژه امضاکنندگان پیمان هسته‌ای ایران خواهان احترام آمریکا به این پیمان شوند. البته مسلما ترامپ در مجمع عمومی به تندی علیه ایران سخن خواهد گفت و ادعاهای پیشین را تکرار خواهد کرد. در روزهای اخیر گروه اقدام ایران ترتیبی داده تا در تمامی نشست‌ها و دیدارهای ترامپ و مقامات دولت آمریکا با دیگران، علیه ایران موضع‌گیری شود. مجمع سازمان ملل بهترین فرصت برای این گونه تلاش‌ها علیه ایران است.
در حاشیه نشست، دیدارهای دو جانبه بین مقامات عالی رتبه کشورها انجام خواهد شد و قطعا ترامپ از این دیدارها برای تحکیم مواضع دولت آمریکا در حوزه‌های مختلف از جمله موضوع ایران استفاده خواهد کرد. اما سه کشور اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و انگلستان در کنار روسیه و چین قصد ندارند به ترامپ اجازه دهند میکروفن را به‌طور انحصاری در اختیار بگیرد. این کشورها به وضوح اعلام کرده‌اند که قصد ندارند پیمان هسته‌ای ایران را کنار بگذارند. سه کشور اروپایی اخیرا گفته‌اند در پی اتخاذ مجموعه‌ای از تدابیر هستند تا تاثیر تحریم‌های آمریکا را کاهش دهند البته درباره تاثیر این تدابیر اطمینانی وجود ندارد، زیرا شرکت‌های خارجی فعال در ایران، به‌طور مستقل درباره ادامه حضور یا ترک ایران تصمیم‌گیری می‌کنند.
اروپایی‌ها از یکسو معتقدند پیمان هسته‌ای ایران ضامن امنیت منطقه و جهان است و از سوی دیگر حجم بالای مبادلات اقتصادی شان با آمریکا سبب می‌شود آنها در اتخاذ تدابیر در تضاد با آنچه آمریکا می‌خواهد، با احتیاط عمل کنند. مقامات آمریکایی معتقدند از طریق ادامه فشار بر ایران، اروپایی‌ها در نهایت به درخواست آمریکا پاسخ مثبت خواهند داد. اروپایی‌ها از برخی اقدامات ایران ناراضی هستند، اما معتقدند آمریکا باید در پیمان هسته‌ای ایران باقی می‌ماند و درباره موضوعات مورد نظر خود مذاکرات جداگانه انجام می‌داد.
نکته دیگر این است که رهبران اروپا مایلند در صحنه جهان دنباله‌رو آمریکا محسوب نشوند. حرکت اروپایی‌ها در مسیر اقدام مستقل و کاهش اثرپذیری از سیاست‌های آمریکا یک ریسک بلندمدت برای آمریکا است و جمهوری‌خواهان متوجه این ریسک شده‌اند. از سوی دیگر اروپایی‌ها معتقدند ترامپ به دنبال تغییر رژیم در ایران است و مایل است خیلی فوری این اتفاق رخ دهد. از دید اروپایی‌ها این سیاست به بحران در منطقه و جهان منجر خواهد شد.
نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل از جنبه‌های مختلف بسیار مهم است. یکی از این جنبه‌ها، احتمال تکرار پیشنهاد گفت‌وگو با رئیس‌جمهوری ایران از سوی ترامپ است. ترامپ سال گذشته خواستار مذاکره با رئیس‌جمهوری ایران شد که با پاسخ منفی مواجه شد. تحلیلگران معتقدند ترامپ بار دیگر این پیشنهاد را مطرح خواهد کرد. زیرا حتی اگر باز هم پاسخ منفی بشنود چیزی را از دست نداده و می‌تواند ادعا کند فرصت‌های متعدد برای گفت‌وگو به طرف ایرانی داده است. در داخل ایران دیدگاه‌های مختلفی درباره برنامه‌های رئیس‌جمهوری این کشور در نیویورک وجود داشته است. مخالفان یعنی محافظه کارها اساسا با سفر آقای روحانی به نیویورک مخالف بودند، اما اکنون که این سفر انجام می‌شود سوال اصلی این است که آیا از فرصت پدید آمده می‌توان برای همراه کردن اروپایی‌ها با ایران و منزوی کردن بیشتر ترامپ در این نشست مهم بهره برد؟ آنهایی که به اروپایی‌ها بدبین هستند معتقدند پاسخ این سوال منفی است. اما عده دیگری معتقدند باید از فرصت پدید آمده برای اعلام مواضع ایران و نشان دادن حسن نیت بهره برده شود. ایران مایل است امضاکنندگان پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵ در این پیمان باقی بمانند و ترتیبی داده شود تا ایران از منافع حاصل از پایبندی به پیمان یاد شده استفاده کند. توانایی ایران در کاهش اثرات تحریم‌های آمریکا سبب خواهد شد، دولت آمریکا تاکید کمتری بر تحریم‌ها داشته باشد. ترامپ معتقد است فشارهای اقتصادی رفتار ایران را در حوزه‌های مورد نظر آمریکا تغییر خواهد داد. مسلما تحریم‌ها تا کنون لطمات بزرگ به اقتصاد ایران وارد کرده است اما تجربه ثابت کرده امکان دور زدن تحریم‌ها وجود دارد.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
پنجشنبه 21,نوامبر,2024